POETAS 4. Wislawa Szymborska (IV) Hasta Aquí

Antes de su muerte acaecida el 1 de febrero de 2012, Wislawa Szymborska estaba preparando un libro que al final quedó inconcluso, con tan solo trece poemas, de los que se deja aquí una selección.  Consciente de que sería su último libro, y como una prolongación de su anterior libro titulado “aquí”, le había puesto el título de “Hasta aquí”. Los traductores Abel Murcia y Gerardo Beltrán han comentado que traducir a Wislawa Szymborska era dificilísimo precisamente por su aparente sencillez y claridad. “La selección léxica que hace Szymborska es de una exactitud farmacéutica, no hay nada casual, las palabras ocupan el lugar que ocupan porque otras palabras ocuparán a su alrededor también un lugar preciso, pero el lector nunca será plenamente consciente de ello, la lectura resultará “ligera” y, sin embargo, la preparación de esa sencillez lingüística tiene que haber significado un gran esfuerzo, esfuerzo que se traslada al traductor cuando se enfrenta a la obra de Szymborska». A falta de próximas entregas que completen la visión de su obra y de la oportuna reseña biográfica, remitimos a la necrológica publicada en esta misma Web con ocasión de su fallecimiento: https://apeiron.tupacalos.es/?p=440

 

MAPA

Plano como la mesa

Sobre la que se extiende.

Bajo él nada se mueve

Ni busca una salida.

Sobre él mi humano aliento

No crea remolinos de aire

Y deja en paz

Toda su superficie.

 

Sus llanuras y valles siempre son verdes,

Sus mesetas y montes, amarillos y ocres,

Y los mares y océanos de un azul amigable

En sus desgarradas orillas.

 

Aquí todo es pequeño, cercano y accesible.

Puedo con el filo de la uña aplastar los volcanes,

Acariciar los polos sin gruesos guantes;

Puedo con una mirada

Abarcar cualquier desierto

Junto a un río que está justo ahí al lado.

 

Las selvas están marcadas con algunos arbolitos

Entre los que sería difícil perderse.

 

Al este y al oeste,

Sobre y bajo el ecuador,

Un espacio sembrado de un silencio absoluto

Y en cada oscura semilla

Hay gente viviendo tan tranquila.

Fosas comunes y ruinas inesperadas,

De eso nada en esta imagen.

 

Las fronteras de los países son apenas visibles,

Como si dudaran si ser o no ser.

 

Me gustan los mapas porque mienten.

Porque no dejan paso a la cruda verdad.

Porque magnánimos y con humor bonachón

Me despliegan en la mesa un mundo

No de este mundo.

 

MAPA

Plaska jak stól,

Na którym polozona.

Nic sie pod nia nie rusza

I ujscia sobie nie szuka.

Nad nia – mój ludzki oddech

Nie tworzy wirów powietrza

I cala jej powierzchnie

Zostawia w spokoju.

 

Jej niziny, loliny zawsze sa zielone,

Wyzyny, gory, zolte i brazowe,

A morza, oceany to przyjazny blekit

Przy rozdzieranych brzegach.

 

Wszystko tu make, dostepne i bliskie.

Moge koncem pznokcia przyciskac wulkany,

Bieguny glaskac bez grubych rekawic,

Moge jednym spojrzeniem

Orgarnac kazda pustynie

Razen z obecna tuz tuz obok rzeka.

Puszcze sa oznaczone kilkoma drzewkami,

Miedzy ktorymi trudno by zabladzic.

 

Na wschodzie i zachodzie

Nad i pod równikiem –

Cisza jak makiem zasial,

A w kaidym czarnym ziarnku

Zyja sobie ludzie.

Groby masowe i nagle ruiny

To nie na tym obrazku.

 

Grnice krajów sa ledwie widoczne,

Jakby wahaly sie – czy byc czy nie byc.

 

Lubie mapy, bo klamia.

Bo nie daja dostepu napastliwej prawdzie.

Bo wielkodusznie, z poczciwym humorem

Rozposcieraja mi na stole swiat

Nie a tego swiata.

 

 

ALGUIEN A QUIEN OBSERVO DESDE HACE UN TIEMPO

No llega en tropel.

No se reúne multitudinariamente.

No participa en masa.

No celebra a lo grande.

 

No saca de sí mismo

Una voz coral.

No declara ante todos y cada uno.

No afirma en nombre de.

No en su presencia

Este interrogatorio:

Quién a favor, quién en contra,

Gracias, nadie.

 

Falta su cabeza

Donde cabezas y más cabezas,

Donde paso a paso, hombre con hombro

Y adelante hasta alcanzar el objetivo

Con propaganda en los bolsillos

Y el producto del lúpulo.

 

Donde sólo al principio

Todo idílico y angélico,

Porque pronto un tumulto

Con otro se mezcla

Y nunca se sabrá

De quien, ay, de quién

Son estas piedras y flores,

Estos vivas y palos.

 

Ni mencionado.

Ni espectacular.

Está empleado en el Servicio de Limpieza.

Al despuntar el alba,

En el sitio donde tuvo lugar todo,

Recoge, lleva, arroja al contenedor

Lo clavado en árboles medio muertos,

Lo aplastado en la fatigada hierba.

 

Pancartas rasgadas,

Botellas quebradas,

Peleles quemados,

Huesos mordisqueados,

Rosarios, silbatos y preservativos.

 

Una vez se encontró en los arbustos una jaula de palomas.

Se la llevó

Y para eso la tiene,

Para que siga vacía.

KTOS, KOGO OBSERWUJE OD PEWNEGO CZASU

Nie przbywa gromadnie.

Nie zbiera sie thumnie.

Nie úczestcza masowo.

Nie obchodzi hucznie.

 

Nie wydobywa z siebie

Glosu chóralnego.

Nie oswiadcza wszem wobec.

Nie stwierdza w imieniu.

Nie w jego obecnosci

To rozpytywanie-

Kto jest za, a kto przeciw,

Dziekuje, nie widze.

 

Brakuje jego glowy,

Gdzie glowa przy glowie,

Gdzie krok w krok, ramie w ramie

I naprzód do celu

Z ulotkami w kieszeniach

I produktem z chmielu.

 

Gdzie tylko na poczatku

Sielsko i anielsko,

Bo wkrótce jedna rzesza

Z druga sie pomiesza

I nie bedzie wiadomo,

czyje sa, ach, czyje

Te kamienie i kwiaty,

wiwaty i kije.

 

Jest zatrudniony w Oczyszczalni Miasta.

O bladym swicie,

Z miejsca, gdzie sie dzialo,

Zgarnia, wynosi, do przyczepy wruca,

Co hakami przybite do polzywych drzew,

Co rozdeptane w umeczonej trawie.

 

Podarte transparenty,

Rozbite butelki,

Spalone kukly,

Obgryzione kosci,

Rózance, gwizdki i prezerwatywy.

 

Raz znalazl w krzakach klatke po golebiach.

Zabral ja sobie

I po to ja ma,

Zeby zostala pusta.

 

CONFESIONES DE UNA MÁQUINA LECTORA

Yo, Número Tres Más Cuatro Dividido Entre Siete,

Soy famosa por mi amplio conocimiento lingüístico.

He logrado ya reconocer miles de lenguas,

Que a lo largo de su historia

Han utilizado personas ya muertas.

 

Todo lo que escribieron con sus signos,

A pesar de estar cubierto de estratos de catástrofes,

Lo extraigo y reproduzco

En su forma original.

 

No son fanfarronadas:

Leo incluso la lava

Y hojeo las cenizas.

 

Explico en la pantalla

Todas las cosas citadas,

Cuando fueron hechas,

Y de qué, y para qué.

 

Y ya completamente por mi propio impulso

Estudio algunas cartas

Y corrijo en ellas

Las faltas de ortografía.

 

Lo reconozco, ciertas palabras

Me crean problemas.

Por ejemplo los estados llamados “sentimientos”

No consigo hasta ahora explicarlos de forma exacta.

 

Lo mismo con “el alma”, palabra-acertijo.

De momento concluyo que es un tipo de niebla,

En teoría más duradera que los organismos mortales.

 

Sin embargo, mi mayor problema es la palabra “soy”.

Tiene la apariencia de una acción común,

Realizada de forma general, pero no colectiva,

En un antetiempo presente,

De aspecto imperfectivo,

Si bien, como se sabe, ya hace mucho perfectivo.

 

¿Pero basta eso como definición?

Tengo en las conexiones rugidos y crujir de tornillos.

Mi botón para la Central humea en lugar de brillar.

 

Creo que pediré la ayuda fraternal

De mi colega Dos Quintos De Cero Dividido entre La Mitad.

Es cierto que es un loco conocido,

Pero tiene buenas ideas.

 

WYZNANIA MASZYNY CZYTAJACEJ

Ja, Numer Trzy Plus Cztery Dzielone Przez Siedem,

Slyne z rozleglej lingwistycznej wiedzy.

Zdazylem juz rozpoznac tysiace jezykow,

Jakimi w swich dziejach

Poslugiwali sie wymarli ludzie.

 

Wszystko, co zapisali swoimi znakami,

Mimo ie przywalone warstwami katastrof,

Wydobywam,

Odtwarzam w pierwotnej postaci.

 

To nie przechwalki-

Czytam nawet lawe

I kartkuje popioly.

 

Objasniam na ekranie

Kazda wzmiankowana rzecz,

Kiedy ja wykonano,

I z czego, i po co.

 

A juz zupelnie z wlasnego rozpedu

Badam niektore listy

I poprawaiam w nich

Bledy ortograficzne.

 

Przyznaje –pewne slowa

Sparawiaja mi trudnosc.

Na przyklad stanow zwanych “uczuciami”

Nie potrafie jak dotad wythumaczyc scísle.

 

Podobnie z “dusza” wyrazem-zagadka.

Ustalilem na razie, ze to rodzaj mgly,

Rzekomo od smiertelych organizmów trwalszy.

 

Jednak najwiekszy klopot mam ze slowem “jestem”.

Wyglada ton a czynnosc pospolita,

Uprawiana powszechnie, ale nie zbiorowo,

W praczasie terazniejszym,

W trybie niedokonanym

 

Tylko czy to wystarczy jako defnicicja?

Mam na laczach burczenie i srubek zgrzytanie.

Mój guzik do Centrali kopci zamiast swiecic.

 

Poprosze chyba o braterska pomoc

Kumpla Dwie Piate Zera Lamane Przez Pól.

To wprawdzie znany wariat,

Ale ma pomysly.

 

CADENAS

Un día sofocante, la casa de un perro y el perro encadenado.

Unos pasos más allá un platito lleno de agua.

Pero la cadena es demasiado corta y el perro no alcanza.

Añadamos a la imagen un detalle más:

Nuestras mucho más largas

Y menos visibles cadenas

Gracias a las cuales podemos pasar de largo tranquilamente.

 

LANCUCHY

Dzien upalny, psia buda i pies na lancuchu.

Kilka krokow opodal miska pelma wody.

Ale lancuch za krotki i pies nie dosiega.

Dodajmy do obrazka jeszcze jeden szczegól:

Nasze o wiele dluzsze

I mniej widzialne láncuchy,

Dzieki którym mozemy swobodnie przejsc obok.

 

OBLIGACIÓN

Comemos vidas ajenas para vivir.

La difunta chuleta con el cadáver de la col.

El menú es una esquela.

 

Incluso las mejores personas

Tienen que comerse algo muerto, digerirlo,

Para que sus sensibles corazones

No dejen de latir.

 

Incluso los poetas más líricos.

Incluso los ascetas más austeros

Mastican y se tragan algo

Que seguro que crecía a su aire.

 

Me cuesta conciliar esto con los dioses.

A menos que, crédulos,

A menos que, inocentes,

Todo su poder sobre la tierra se lo hubieran entregado a la naturaleza.

Y es ésta, insensata, la que nos impone el hambre,

Y ahí donde hay hambre

Se acaba la inocencia.

 

Al hambre se le unen inmediatamente los sentidos:

El gusto, el olfato y el tacto, y la vista,

Porque no es indiferente de qué alimentos se trata

Y en qué platos van servidos.

 

Hasta el oído toma parte

En lo que sucede,

Porque en la mesa en muchas ocasiones se charla alegremente.

 

PRZYMUS

Zjadamy cudze zycie, zeby zyc.

Denat schabowy z nieboszczka kapusta-

Karta dan to nekrolog.

 

Nawet najlepsi ludzie

Musza cos zabitego przegryzac, przetrawiac,

Zeby ich czule cerca

Nie przestaly bic.

 

Nawet poeci najbardziej liryczni.

Nawet asceci najbardziej surowi

Zuja i przelykaja cos,

Co przeciez sobie roslo.

 

Trudno mi to pogodzic z dobrymi bogami.

Chyba ze latwowierni,

Chyba ze naiwni,

Cala wladze nad swiatem oddali naturze.

I to ona, szalona, narzuca nam glód,

A tam gdzie glód,

Tam koniec niewinnosci.

 

Do glodu dolaczaja sie natychmiast zmysly.

Smak, powonienie i dortyk, i wzrok,

Bo nie jest obojetne, jakie sa potrawy

I na jakich talerzach.

 

Nawet sluch bierze udzial

W tym, co sie odbywa,

Bo przy stolach nierzadko wesole rozmowy.

 

LA MANO

Veintisiete huesos,

Treinta y cinco músculos,

Unas dos mil células nerviosas

En cada una de las yemas de nuestros cinco dedos.

Es absolutamente suficiente

Para escribir Mein Kampf

O Winnie the Pooh.

 

DLON

Dwadziscia siedem kosci,

Trzydziesci piec miesni,

Okoko dwoch tysiecy komorek nerwowych

W kazdej opuszce naszych pieciu palcow.

To zupelnie wystarczy,

Zeby napisac “Mein kampf”

Albo “Chatke Puchatka”.

 

RECIPROCIDAD

Hay catálogos de catálogos.

Hay poemas sobre poemas.

Hay obras sobre actores representadas por actores.

Cartas motivadas por cartas.

Palabras que sirven para explicar palabras.

Cerebros ocupados en estudiar el cerebro.

Hay tristezas contagiosas al igual que la risa.

Hay papeles que provienen de legajos de papeles.

Miradas vistas.

Casos declinados por caso.

Grandes ríos con gran participación de otros pequeños.

Bosques hasta sus bordes desbordados de bosque.

Máquinas destinadas a construir máquinas.

Sueños que de repente nos arrancan del sueño.

Salud necesaria para recuperar la salud.

Escaleras tan hacia abajo como hacia arriba.

Gafas para buscar gafas

Inspiración y expiración de la respiración.

Y ojalá de vez en cuando

Odio al odio.

Porque a fin de cuentas

Lo que hay es ignorancia de la ignorancia

Y manos ocupadas en lavarse las manos.

 

 

WZAJEMNOSC

Sa katalogi katalogow.

Sa wiersze o wierszach.

Sa sztuki o aktorach grane przez aktorów

Listy z powodu listów

Slowa sluzace objasnianiu slów.

Mozgi zajete studiowaniem mózgu.

Sa smutki zarazilwe podobnie jak smiech.

Papiery pochodzace z przemialu papierów.

Rzeki duze z powaznym udzialem nieduzych.

Lasy po same brzegi porosniete lasem.

Maszyny przeznaczone do wyrobu maszyn.

Sny, ktore nagle budza nas ze snu.

Dobre zdrowie konieczne w powrocie do zdrowia.

Schody na tyle w dól na ile w góre.

Okulary do szukania okularów.

Wdech i wydech oddechu.

I niechby bodaj od czasu do czasu

Nienawisc nienawisci.

Bo koniec konców

Niewiedza niewiedzy

I rece zatrudnione umywaniem rak.

 

A MI PROPIO POEMA

En el mejor de los casos

Serás, mi querido poema, atentamente leído,

Comentado, recordado.

 

En el peor de los casos

Sólo leído.

 

Hay una tercera posibilidad:

Aunque escrito,

Un instante después arrojado a la papelera.

 

Puedes optar aún por utilizar una cuarta salida:

Desaparecer no escrito

Ronroneando satisfecho algo para tus adentros.

 

DO WLASNEGO WIERSZA

W najlepszym razie

Bedziesz, mój wierszu, uwaznie czytany,

Komentowany i zapamietany.

 

W gorszym przypadku

Tylko przeczytany.

 

Trzecia mozliwosc-

Wpawdzie napisany,

Ale po chwili wrzucony do kosza.

 

Masz jerzcze czwarte wyjscie do wykorzystania-

Znikniesz nienapisany,

I zadowoliniem mruczac cos do siebie.

 

 

 

 

Loading

Una respuesta a “ POETAS 4. Wislawa Szymborska (IV) Hasta Aquí ”

  1. d dice:

    Me encanta esta poeta. Gracias.

Responder a d Cancelar la respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *